De Boeddhistische traditie zegt dat het onze gehechtheid is aan dingen, mensen en doelen dat ons lijden veroorzaakt. Dat is een waar woord, want zodra je je hecht aan iets of iemand, creëer je als vanzelf verwachtingen en het is maar de vraag of die uitkomen. Een recept voor teleurstelling dus. Onthecht zijn is een mooi streven, vind ik, maar gaat wel tegen de menselijke natuur in. Hechting is immers voor ons voortbestaan een essentieel proces. Maar, en daar hebben de Boeddhisten dan wel weer gelijk in, het kan een hoop narigheid opleveren als je te zeer gehecht bent. Loslaten kan lastig zijn, maar geeft ook weer mogelijkheden voor nieuwe groei, kijk maar naar de natuur. We zitten in het loslaat-seizoen, de herfst, dus laten we kijken hoe we de mogelijkheden kunnen benutten.
Vertrouwen versus controle
Als we (te) gehecht zijn aan een ander, of aan een uitkomst, gebeuren er een aantal dingen. Ten eerste willen we controle uitoefenen op de situatie. Je wilt dat de ander reageert zoals jij wilt, of je wilt dat er precies gebeurt wat jij wilt. Maar die controle is een illusie, want je kunt immers de ander of de situatie niet sturen. Je kunt wel manipuleren, natuurlijk, maar dan nog ben je afhankelijk van factoren die buiten jouw invloed liggen. Bovendien is het niet zo’n fraaie eigenschap. Controle en gehechtheid aan de uitkomst en de reactie zijn gebaseerd op angst. Angst dat dingen niet gaan zoals jij wilt, en dat jij daarom iets moet doen. Als je leeft vanuit angst, leef je niet vanuit vertrouwen. Je gaat er dan niet vanuit dat dingen precies zo zullen lopen zoals ze aan het hoogste goed van alle betrokken bijdragen, en je kunt je niet overgeven aan het leven. Daarmee blokkeer je de mogelijkheden die het universum voor je in petto heeft. Als laatste haalt het je uit het moment. Je bent in je hoofd bezig met een verhaal (vooral wij vrouwen zijn daar goed in), waardoor je óf allerlei beren op de weg gaat zien (waar je wat aan moet doen, preventief), óf je gaat sturing geven in een bepaalde gewenste richting. Je bent dan niet meer in het proces, maar je richt je alleen nog op de uitkomst.
Loskomen van het verhaal
Ik ging vorige week ook even door dit proces heen van hoop en angst. Een verhaal dat je zelf bedacht hebt kan je aardig in zijn greep houden. Ik merkte dat aan het feit dat ik er continu over nadacht, en ook over droomde, en heel onrustig sliep. In spirituele termen, mijn ego was zich aan het vastklampen. Het ding, de persoon, moest op een bepaalde manier reageren om mij gelukkig te maken. Ik voelde mijn evenwicht wankelen, en dat is geen prettig gevoel. Daarbij kwam dat ik op het punt stond om een weekend weg te gaan, alleen. Ik ben nog nooit, voor mijn gevoel, zo onvoorbereid op het vliegtuig gestapt. En wat gebeurde er? Ik kwam daardoor weer terug in het nu. De indrukken en nieuwe mensen die ik ontmoette in Belgrado hielpen me om afstand te nemen van het verhaal. Om de uitkomst te willen weten. Toegegeven, het ging niet helemaal zonder slag of stoot en er zijn ook tranen gevloeid, maar dat is een natuurlijke manier van het lichaam om los te laten. Ik kwam terug met een rustig gevoel, zonder verwachtingen. Nu nog steeds heb ik geen verwachtingen. Ik verwacht geen berichtjes meer, hoef niet constant op mijn telefoon te kijken. En ik ben ook niet meer boos of teleurgesteld. Dat gevoel was er even, maar doordat ik wist dat het van mij was, en het resultaat van mijn verhaal, kon ik mezelf ook daarna geven wat ik van de ander had willen krijgen. En ik kon me weer focussen op mijn dingen, mijn leven. Evenwicht hersteld, in slechts een paar dagen.
Hoe loslaten?
Ik wil niet zeggen dat een reis altijd de oplossing is, het gaat erom dat je weer in het moment terugkomt. Hoe je dat doet, is persoonlijk. De een vindt het fijn om te wandelen, om in de tuin te werken, om te schrijven. Je moet uit het verhaal komen. Afscheid nemen ervan. Dat is soms pijnlijk. Maar wel beter. Huil, geef je over, en laat los. Probeer niet te willen weten wat er gaat gebeuren, maar heb het vertrouwen dat jouw wensen ingewilligd zullen worden op manieren die vele malen beter en intelligenter zijn dan jouw ego kan bevatten. Wees daar maar nieuwsgierig naar! En, heel belangrijk, wees lief voor jezelf. Vertroetel je lijf, en je geest. Wat vind je leuk om te doen? Doe daar meer van. Jij bent verantwoordelijk voor je eigen zelfzorg, dus neem die ook. Daarmee zet je niet alleen jezelf vrij, maar laat je de ander ook vrij. En dan ben je niet gehecht, maar wel in staat om alle mooie dingen te ontvangen die jouw kant op komen.