In dit laatste deel van de drieluik over narcisme ga ik dieper in op de aantrekkingskracht tussen de narcist en de hoog sensitieve persoon. Dit is iets waar ik persoonlijk ervaring mee heb, en wat ik in de praktijk ook regelmatig zie terugkomen. Narcisten en gevoelsmensen zijn feitelijk elkaars tegenpolen, maar ze hebben ook wat overeenkomsten.
Bewustzijnsverschil
Al eerder legde ik uit dat de narcist een laag niveau van bewustzijn heeft. Hij leeft als het ware afgesneden van zijn ware zelf, de connectie met zijn IK BEN is verstoord geraakt als gevolg van uitgebleven positieve boodschappen uit de kindertijd. De narcist leeft vanuit zijn hoofd, niet vanuit zijn gevoel. Hij is meestal niet eens in staat om veel te voelen, zo erg is hij daarvan afgesneden (Ik heb ze wel eens zien huilen, maar dat was ook vaak vanuit een soort slachtoffer-houding). Hij heeft gewoon weinig gevoelsbeleving.
De hoogsensitieve persoon heeft juist een rijk gevoelsleven, een hoge emotionele intelligentie en een hoog niveau van bewustzijn. Echter, net als de narcist kan de hoogsensitieve persoon vanuit het hoofd leven, maar dat is dus niet omdat het gevoel ontbreekt. De afsnijding van het gevoel van de hoogsensitieve persoon komt vaak doordat het in de kindertijd onveilig was om veel te voelen en door de maatschappelijke conditionering van onze Westerse samenleving, die de nadruk op de ratio heeft gelegd. Deze afvlakking van het gevoelsleven is dan niet totaal, permanent en onherstelbaar. Vaak hebben hoogsensitievelingen die vanuit hun hoofd leven namelijk wel “last” van hun hooggevoeligheid, omdat ze er geen grip op hebben. Overprikkeling, vermoeidheid, overmatig denken/twijfelen, en burn-out zijn veelvoorkomende klachten. Je staat dan verder van je ware zelf af, wat je een makkelijker doelwit maakt voor narcistisch misbruik.
De Empaat: Narcistische voeding of juist niet?
De hooggevoelige persoon beschikt vaak ook over een bijzonder empathisch vermogen. Dat wil zeggen dat hij/zij bijzonder goed kan invoelen wat er in de andere persoon omgaat. De narcist heeft dat dus totaal niet. Die kan zelf amper voelen, laat staan zich in een ander verplaatsen. De hooggevoelige persoon is voor een narcist een gewilde prooi, het rijke gevoelsleven en de zorgzame en compassievolle aard maakt hem tot een ideale vorm van narcistische voeding. Een hoogsensitieve persoon met een bijzonder empathische gave die daar nog niet mee om kan gaan, is daarmee in staat om zichzelf te verliezen in een relatie met een narcist, en daarbinnen volledig leeg gezogen te worden. Een hoogsensitieve persoon die in zijn kracht staat, echter, vormt een buitengewoon risicovolle prooi voor de narcist. Deze persoon staat in contact met en vertrouwt op zijn gevoel, zijn intuïtie, die aangeeft dat er iets niet pluis is.
De doorgeslagen Empaat: de reddende engel
Waar ik zelf last van heb gehad in mijn relaties met mensen met narcistische trekken, was mijn empathische verlangen om de ander te helpen. Mijn bodemloze put-ex met zijn zielige verhalen, de ex met zijn leugens over zijn ex; ik werd aangesproken op mijn vermogen om de reddende engel te spelen (een rol die ik in mijn jeugd op mij heb genomen in mijn gezin van oorsprong en die daarom vertrouwd voelt), te troosten, liefde te geven, de ander op de eerste plaats te zetten en ook veel door de vingers te zien. Ik heb misschien onbewust ook wel gedacht dat ik de ander zou kunnen veranderen. Niets is minder waar. Je kunt de ander niet veranderen, dat kan hij alleen zelf. Daarbij vormt een reddende engel in je omgeving nauwelijks een stimulans om eens goed naar je eigen gedrag te kijken. Een echte narcist gaat niet veranderen, die ervaart te veel winst van zijn narcistische manipulaties. Dus van die rol heb ik langzaam maar zeker afscheid genomen. En dat is fijn, want dat schept weer vrijheid voor mezelf, zonder al die lasten van anderen erbij.
Naast de zielige verhalen, triggerde de pijn van de ander die ik kon voelen op onbewust niveau, ook mijn reddende engel. Ik kon de driejarige kleuter in de energie waarnemen in degene die tegenover mij stond, die tekort was gekomen in zijn kindertijd. En mijn automatische neiging was om dat te geven. Maar ik kwam bedrogen uit. Want niet alleen gaf ik wat ik zelf eigenlijk niet had, maar ik kreeg er ook niets voor terug. Dus moest ik kijken naar mezelf.
De helende beweging
Hoe kun je als hoogsensitief persoon je nou het beste wapenen tegen de narcisten, egoïsten en alle anderen die met een lager bewustzijnsniveau rondlopen en van jouw hoge energie willen profiteren? Dat doe je door ten eerste je bewust te worden van de dynamiek, en de beslissing te nemen dat je daar uit wilt stappen. Dat wat van een ander is, laat je mooi bij die ander, en jij focust je erop de verbinding met jezelf te herstellen, zodat jouw gaven en gevoelens jou van dienst zijn en niet tot last. Zoals ik al schreef, de kracht van een hoogsensitief persoon is zijn radar, zijn intuïtie. Leren werken met je gevoel kan een hoop narigheid voorkomen. Daarnaast is het behulpzaam om je de vraag te stellen: Wat kan ik hiervan leren, wat is de les hierin?
Spirituele lessen
Heb jij, net als ik, te maken (gehad) met een patroon van narcisten in je leven? Dan is het de moeite waard om te kijken naar de spirituele lessen die daarin verscholen liggen. Ik ben van mening dat mensen elkaar niet zomaar ontmoeten. Dat zijn vaak vooraf besproken ontmoetingen om karma uit te werken, te leren, te vergeven of te groeien. Wat de ander ons laat zien is niet altijd leuk, maar vaak wel waardevol om als mens te kunnen transformeren. Ik kan oprecht zeggen dat ik mijn ervaringen met narcisten nodig had om mijn volle potentieel te kunnen realiseren. Mensen met een lager bewustzijn en narcistische energie zal ik nog wel blijven tegenkomen. De mate in hoeverre zij mij raken, zegt iets over mijn niveau van transformatie, en het universum zal mij daar nog regelmatig in testen. Zodra de les is geleerd, de cirkel is vervolledigd (dwz de karmische lessen zijn geleerd, heling, vergeving en dankbaarheid voor het geleerde hebben plaatsgevonden), stopt het patroon. Daarvoor is het noodzakelijk dat je je persoonlijke leed als slachtoffer van narcistisch misbruik ontstijgt, je er niet door laat identificeren. Want dat waar je op focust, krijg je meer van. Wil je het patroon dus doorbreken? Neem dan je eigen verantwoordelijkheid voor je groei in hand, werk aan het verstevigen van je connectie met je ware zelf, en vergeef en laat in liefde los. Over vergevingsprocessen schrijf ik een andere keer meer..