In mijn werk als therapeut speelt het werken met innerlijke delen, of subpersoonlijkheden een belangrijke rol. Dat wijst niet op een gespleten persoonlijkheid, of een andere aandoening van die aard. Delen ontstaan heel natuurlijk als de persoon zelf, het IK, het ergens moeilijk mee heeft. Dat kan al op jonge leeftijd zijn, zo’n deel ontstaat dan om te helpen ergens mee om te gaan. Vaak nemen we ook de stemmen van onze ouders, opvoeders of leraren in ons interne systeem over. We kennen allemaal onze eigen innerlijke criticus wel enigszins, en hopelijk ken je ook die delen die op een wat lievere manier voor je proberen te zorgen. Ik vergelijk het wel eens met een bus. Jij bent de chauffeur die rijdt in een bus en al die delen zijn de passagiers. Sommigen zijn rustig en in slaap gesukkeld, andere zijn ware hooligans en slopen de boel. Sommigen gaan zelfs op jouw plek zitten en de bus besturen!
Innerlijke conflicten
Je kent vast wel zo’n situatie dat je iets wilt, maar dat dan niet doet. Bijvoorbeeld, je wilt eigenlijk twee keer per week sporten, maar als het er op aan komt regent het, en blijf je lekker op de bank zitten. Innerlijk ervaar je dan misschien een tweestrijd: ik had willen gaan, moeten gaan misschien, maar ik greep ook wel het excuus van het weer aan om niet te hoeven. Of je hebt een irritante gewoonte, zoals nagelbijten, roken of massa's chocolade eten. Je weet dat het niet goed is voor je, maar toch doe je het. Je kunt opgelucht ademhalen, dit is niet zozeer een disciplinekwestie, dat zijn mogelijk twee delen die het aan de stok hebben met elkaar, of een deel dat zich erg dominant laat zien ten opzichte van jouw IK. Dan wordt de bus ineens onbestuurbaar, want een deel heeft het overgenomen. De ene keer wint het deel de strijd, de andere keer ben jij weer de bestuurder van jouw bus. Of misschien kun je als bestuurder alleen maar toekijken hoe twee delen elkaar de pan inhakken om aan het stuur te zitten. Herkenbaar? Zo zie je dat delen, zonder dat we ons daarvan bewust zijn, de overhand kunnen nemen en onze doelen kunnen frustreren. Als dat zo is, kan het handig zijn om ze eens wat meer in je bewustzijn te laten komen.
Appeltje voor de dorst
Een van mijn leukste delen (als je ze beter leert kennen zijn ze ook wel lollig) is de Kniepert. Ik stel hem graag aan je voor. In mijn verbeelding is het een oud mannetje. Hij heeft de oorlog meegemaakt, en is nu in de tachtig. Hij leeft een bescheiden leven, is alleenstaand, en komt rond van een AOW-tje. Hij heeft zijn leven lang hard gewerkt, en een leuk centje gespaard. Waar hij niet aankomt. Want stel je voor, dat er wat gebeurt. Een appeltje voor de dorst is dat. De Kniepert gaat zuinig door het leven.
Zijn oorsprong was niet zo lollig, helaas. Hij kwam in mijn leven doordat mijn ouders gingen scheiden toen ik 16 was. Doordat mijn vader niet altijd de alimentatieverplichting kon of wilde nakomen, en we eigenlijk in een te dure woning zaten, gingen we er in inkomen ineens flink op achteruit. We gingen ineens naar de Aldi voor de boodschappen, de lichten moesten uit in ruimtes die we niet gebruikten, de vaatwasser en de wasmachine draaiden minder, en mijn moeder ging bij andere mensen oppassen en schoonmaken om een extraatje te verdienen. Nu ik dit zo schrijf ben ik me ervan bewust dat dit maatregelen zijn die voor heel veel mensen heel gewoon zijn, maar wij letten voor die tijd dus niet echt op de kleintjes, en dit was een behoorlijke omschakeling in mijn leven. Aldaar de onbewuste geboorte van de Kniepert. (Hij heet Kniepert omdat wij destijds in het noorden woonden, en dat is dialect voor de Vrek.)
Stapelkorting
De Kniepert bleef. Gedurende mijn studententijd, de fase dat ik aan het solliciteren was (10 jaar, van uitzendbaan naar uitzendbaan, tussendoor in de WW of in de bijstand), het schoot financieel niet erg op, dus ik had hem hard nodig. Hij leerde me de tips en tricks van vrekkigheid. Niet dat ik er anderen mee schaadde, ik schreef toen zelfs blogs over consuminderen, en geld besparen. Ik wist elke uitverkoop, Groupon, kortingsvoucher en budget supermarkt, vakantie etc te vinden. Mijn Kniepert werkte daarbij samen met andere delen: met het deel dat wilde genieten, en het creatieve deel. Samen zorgden zij ervoor dat ik niets tekort kwam, en goed de eindjes aan elkaar kon knopen. Het werd op een gegeven moment zelfs een sport. Ik kon weliswaar geen wereldreis maken, maar ik kon wel goedkoop vliegen naar minder exotische oorden.
Onderhandelen: win-win
Ik bezit tot de dag van vandaag geen huis, geen auto, geen dure apparatuur, en mijn levensstijl is nog redelijk studentikoos. Maar ik kom niets tekort. Soms gun ik mezelf iets dat niet is afgeprijsd – waarvan de Kniepert eigenlijk vindt dat het te duur is- maar ik onderhandel dan met hem. En een andere keer wint hij weer. Dan loop ik een kringloopwinkel binnen en kom ik met mooie vondsten weer naar buiten. Of kijk ik naar Amerikanen op tv en ben ik blij dat ik niet zo doorsla dat ik in de vuilnisbakken moet duiken om kortingsbonnen te vinden. Vorig jaar heb ik in overleg met al deze delen een e-reader aangeschaft. Omdat de boeken goedkoper zijn (Kniepert wint), omdat ik dan minder boeken in huis heb staan (deel dat het netjes wil hebben wint) en omdat het lekker makkelijk meenemen is (deel dat wil genieten met een boek op terras wint). Win-win-win dus, als je je delen laat samenwerken!