Als hoogsensitief persoon ben ik vaak gericht op de ander. Mijn voelsprieten staan als het ware uit, en voelen instinctief aan wat de ander nodig heeft. Zonder dat ik me ervan bewust ben, geef ik dat dan ook vaak. Dat kan zijn: ruimte, energie, een troostend woord, geruststelling of een helpende hand. Voor veel vrouwen, hoogsensitief of niet, is het helperssyndroom niet onbekend. Het is zo natuurlijk, en het voelt goed, om een ander te kunnen helpen. Maar het is voor iedereen belangrijk dat er een interne balans tussen geven en ontvangen/nemen bestaat.
Voor wat, hoort wat
Onlangs kwam ik er tijdens een openhartig gesprek achter dat mijn probleem met ontvangen nog een stukje dieper zat dan ik aanvankelijk dacht. Het kwam aan het licht toen ik (nog steeds naar aanleiding van het drama van de te grote bank) een hulpvraag uitzette bij een kennis. Dat vond ik al best wel moeilijk. Ik zette er maar een aantal smileys bij om het een beetje luchtig in te kleden. Maar toen ik geen reactie kreeg op mijn appje, ging er van alles door me heen. Automatisch trok ik de conclusie dat ik nu echt te veel van de ander had gevraagd, en dat ik nu de gevolgen hebben voor onze relatie moest aanvaarden. De ander was echt heel boos op mij nu. Zie je wel, hoe durfde ik dat toch te vragen? Nu geloof ik dat soort gedachten niet meer meteen, zoals vroeger, omdat ik heb geleerd ze te weerleggen en omdat ik weet van welk deel van mij ze afkomstig zijn. Maar de bottom line is dat mijn overtuiging: voor wat, hoort wat, nog steeds actief is. En dat ik kennelijk ook verwacht dat, als de schuld die ik heb bij de ander te hoog wordt, die mij zal afwijzen. Herkenbaar?
No strings attached
In vriendschappen en liefdesrelaties mag je onvoorwaardelijkheid verwachten. Maar, vroeg mijn gesprekspartner, hoe zou het voor mij zijn als ik iemand zou ontmoeten die mij op handen zou dragen? Eerlijk? Ik zou me er ongemakkelijk bij voelen. Wat wil diegene van me, zou ik gaan denken. Maar anderzijds ben ik toe aan relaties met mensen die me goed behandelen, waarin er voor voorwaardelijkheid geen plaats is. Want een relatie gebaseerd op voorwaardelijkheid is geen gelijkwaardige relatie. Relaties waarin onbewuste of bewuste voorwaardelijkheid een rol speelt, getuigen van machtsvertoon en dat heeft weer alles te maken met angst. Het tegenovergestelde van angst is liefde. Liefde kent geen voorwaardelijkheid, geen condities, en ik besefte me dat dit opnieuw een les in zelfliefde was. Want als ik me ongemakkelijk voel om bij de ander in het krijt te staan omwille van het behoud van onze relatie, is dat een angst. Voor wat, hoort wat, is gebaseerd op angst. En dat betekent dat ik nog een stukje mag groeien in de liefde voor mezelf, opdat ik het mezelf toesta om zonder voorwaarden te kunnen ontvangen.
Het collectief
Helaas is “Voor wat, hoort wat”, niet alleen mijn overtuiging, maar lijkt het ook een collectieve overtuiging te zijn. Waar we elkaar vroeger hielpen en ondersteunden omdat we deel uitmaakten van dezelfde gemeenschap, is dat in het hedendaagse Westerse leven, dat individualisme en onafhankelijkheid hoog in het vaandel heeft staan, steeds minder een vanzelfsprekendheid geworden. Tijdens vakanties doen de buren de planten; daar houdt het wel een beetje mee op tegenwoordig. Toch kan het ook anders. Toen in net in Den Haag kwam wonen, werkte ik als vrijwilliger bij een organisatie die gerund werd door een aantal mensen van Surinaams-Hindoestaanse afkomst. Toen er een evenement georganiseerd moest worden, werd werkelijk de hele gemeenschap opgetrommeld om een bijdrage te leveren. Zo vanzelfsprekend was dat! Nu kun je argumenteren dat dat vanuit een plichtsbesef was. Maar vraag het jezelf maar eens af: hoe veel ben jij bereid om te geven als het vrijwillig, vanuit een non-conditionele behoefte om iets terug te ontvangen is, en om de ander te helpen, is? En - interessanter wellicht- hoe veel ben jij bereid om zonder voorwaarden te ontvangen?
Uitgegeven
En hoe zit het dan met het helperssyndroom? Als je zo veel geeft dat je er zelf onder lijdt, bijvoorbeeld doordat je een burnout krijgt, of je wrokkig gaat voelen naar de ander, mag je jezelf afvragen of je geeft vanuit pure onvoorwaardelijkheid. En of je het jezelf toestaat, het waard vindt, om te ontvangen. Want als jij jezelf als helper van Jan en alleman gaat neerzetten, en moeite hebt met ontvangen, gaat er ook niet veel aangeboden worden. Dat heb je dan alleen aan jezelf te danken. En vat dit niet op als een beschuldiging, want zo is het niet bedoeld. Sterker nog, als je het als een beschuldiging gaat zien, wentel je je alleen maar nog meer in je slachtofferrol, want dan is je ego gekrenkt. Wat oké is, mits niet te lang, en je je ervan bewust bent. Dit is de wet van de aantrekkingskracht in werking, jij bent de creator van je eigen leven. Jij hebt de power om dit om te draaien! Geef vanuit een onvoorwaardelijkheid, en ontvang vanuit een onvoorwaardelijkheid. Dan gaat het stromen. En soms moet je daarvoor nog blokkades bij jezelf opruimen, zoals ik nu ook aan het doen ben. Maar onthoud: je bent het waard om te ontvangen!